skaythess.gr ΣΚΑΥ | «δίπλα στον συνάδελφο»
Όπως σας είχαμε υποσχεθεί, η Συνδικαλιστική Κίνηση Αστυνομικών Υπαλλήλων [Σ.Κ.Α.Υ.] Θεσσαλονίκης, εξασφάλισε για μία ακόμη φορά σε συνεργασία, με τον έγκριτο νομικό και καθηγητή ποινικού δικαίου, κ.Νικόλαο ΔΕΡΜΕΝΟΥΔΗ, τα θέματα που ζητήθηκαν από τους υποψηφίους, στο μάθημα του Ποινικού Δικαίου, της 1ης ημέρας των προαγωγικών εξετάσεων για το βαθμό του Αρχιφύλακα.
ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΣΤΥΦΥΛΑΚΩΝ
ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΦΥΛΑΚΩΝ 2-11-2013
1) ΕΚΘΕΣΗ
Ποια προσόντα πιστεύετε ότι πρέπει να διαθέτει ο αστυνομικός στη σύγχρονη εποχή, έτσι ώστε να επιτελεί αποτελεσματικά το έργο του ως δημόσιος λειτουργός.
2)ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
α) Προσταγή (αρ. 21 ΠΚ)
β) Κατάσταση ανάγκης που αποτελεί το άδικο (άρ. 25 ΠΚ)
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Οι Α, Β, Γ στο τέλος ενός ποδοσφαιρικού αγώνα συμπλέκονται με τους Δ, Ε, οπαδούς της αντίπαλης ομάδας, μετά από μία έντονη λογομαχία που είχαν για κάποιες αμφισβητούμενες φάσεις του αγώνα. Ορισμένοι άλλοι φίλαθλοι τρέχουν και τους χωρίζουν με μεγάλη προσπάθεια. Από την συμπλοκή οι Α και Β υπέστησαν ελαφριές σωματικές βλάβες στο πρόσωπο τους. Έχουν ποινική ευθύνη για συμπλοκή κατά το άρ. 313 ΠΚ οι Α, Β, Γ, Δ, Ε; Αιτιολογήστε την απάντηση σας.
ΑΠΟΚΡΙΣΗ
Η ειδική υπόσταση του κάθε εγκλήματος (αρ.14§1ΠΚ) αποτελεί το σύνολο των στοιχείων που χρησιμοποιεί ο νομοθέτης για να τυποποιήσει την εγκληματική συμπεριφορά στο νόμο. Με την τυποποίηση αυτή συντελείται η νοηματική απεικόνιση του εγκλήματος στο νόμο, έτσι ώστε να ικανοποιείται η συνταγματική αξίωση της νομοθετικής πρόβλεψης του εγκλήματος στο νόμο (αρ.7§1Σ). Η ειδική υπόσταση του εγκλήματος απαρτίζεται από την αντικειμενική υπόσταση και την υποκειμενική υπόσταση. Ειδικότερα ως προς το υπό κρίση θέμα του εγκλήματος της συμπλοκής (αρ. 313§ΠΚ) ισχύουν τα εξής:
α) Ως προς την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος
Εφ’ όσον το έγκλημα είναι κοινό, δράστες του εγκλήματος μπορεί να είναι οι Α, Β, Γ, Δ, Ε. Υλικό αντικείμενο της πράξης που εξατομικεύει το προσβαλλόμενο έννομο αγαθό είναι οι πολλοί άνθρωποι , δηλαδή τα συμπλεκόμενα μεταξύ τους πρόσωπα που αποτελούν ταυτόχρονα δράστες , αλλά και αντικείμενο προσβολής. Η εγκληματική συμπεριφορά, διαγωγή στην προκειμένη περίπτωση, εκδηλώνεται με τη μορφή της συμμετοχής σε συμπλοκή ( α. μορφή τέλεσης). Συμπλοκή υπάρχει όταν περισσότερα από δύο πρόσωπα φιλονικούν μεταξύ τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιδίδονται σε αμοιβαίες βιαιοπραγίες μεταξύ τους (βιαιοπραγίες εκατέρωθεν). Θεμελιακό υπόβαθρο της συμπλοκής είναι η φιλονικία μεταξύ των Α, Β, Γ και Δ, Ε. Η συμπλοκή θεωρείται συγκροτημένη όταν τα τρία άτομα (Α,Β,Γ) διαπληκτίζονται με τους Δ, Ε. Ως βιαιοπραγία νοείται κάθε επιθετική δραστηριότητα με την οποία αναπτύσσεται υλική δύναμη εναντίον προσώπων ή πραγμάτων, άσχετα αν η δραστηριότητα αυτή, με οποιοδήποτε τρόπο και αν εκδηλώνεται πέτυχε ή όχι τον στόχο της (γρονθοκοπήματα, σπρωξίματα) . Ο όρος βιαιοπραγία περιλαμβάνει όχι μόνο πλήγματα που καταφέρονται με τα χέρια αλλά και πλήγματα που προκαλούνται με τη χρήση όπλων και λίθων. Το τελευταίο σημαίνει πως η άμεση επαφή των φιλονικούντων δεν είναι συστατικό γνώρισμα της συμπλοκής, αφού η επικίνδυνη για τη ζωή και την ακεραιότητα πάλη μπορεί να γίνει και από απόσταση. Τέλος χρειάζεται να ειπωθεί πως δεν είναι αναγκαίο στοιχείο της συμπλοκής η προηγούμενη συνεννόηση για σύμπραξη. Συμμετοχή σημαίνει σύμπραξη, διότι αυτός που συμμετέχει , δηλαδή συμπράττει, είναι φυσικός (άμεσος) αυτουργός του εγκλήματος. Από αντικειμενική άποψη συμμετοχή σημαίνει συνένωση προσώπων με τους υπόλοιπους. Απαιτείται κατά συνέπεια σχέση τοπικής συνάφειας αυτού με τους άλλους, πράγμα που υπάρχει σε περίπτωση συμπλοκής παρουσίας του στο χώρο της συμπλοκής. Αν ο δράστης βρίσκεται έξω ¨από το πεδίο της μάχης¨ μόνο με συμμετοχή με βάση το αρ. 46+47ΠΚ στο έγκλημα του αρ.313 ΠΚ, μπορεί να γίνει λόγος.
Εξάλλου γίνεται δεκτό ότι για την κατάφαση της φυσικής λειτουργίας του ιδιώνυμου εγκλήματος της συμπλοκής (αρ.313ΠΚ), δεν είναι αναγκαίο η σχετική δραστηριότητα να φτάνει μέχρι το σημείο της καταφοράς κάποιου πλήγματος. Τέλος μολις χρειάζεται να τονιστεί ότι δεν υπάγονται στο πεδίο του σχετικού αξιοποίνου πράξεις μη δηλωτικές εχθρικής διαθέσεως. Συνακόλουθα δεν τιμωρείται με το αρ.313ΠΚ ο από περιέργεια απλός θεατής της συμπλοκής, εκείνος που διακατέχεται από επιθυμία να συμμετάσχει, αυτός που μετακομίζει τους τραυματίες ή είναι θύμα μόνο της συμπλοκής.
β) Ως προς την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος.
Στην υποκειμενική υπόσταση το άρ.313 ΠΚ σιωπά ως προς το είδος της υπαιτιότητος που πρέπει να έχει ο δράστης. Από τον χαρακτήρα όμως του εγκλήματος προκύπτει ότι απαιτείται τουλάχιστον ενδεχόμενος δόλος, άρα δόλος οποιασδήποτε μορφής για όλα ανεξαιρέτως τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης (αρχή της επικάλυψης άρ.18 ΠΚ σε συνδ. με άρ.26,27 και άρ. 313 ΠΚ).
γ) Ως προς τον εξωτερικό όρο του αξιοποίνου.
Για να τιμωρηθεί ο δράστης με την ποινή του άρ. 313 ΠΚ, δεν αρκεί να συντρέχουν όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης. Πρέπει να επέλθει και ο εξωτερικός όρος του αξιοποίνου που είναι ο θάνατος ή η βαριά σωματική βλάβη του άρ. 310 ΠΚ. Ο όρος αυτός καλείται εξωτερικός διότι ευρίσκεται έξω από την περιγραφή της πράξεως ως προς τα αντικειμενικά και υποκειμενικά της στοιχεία. Δεν εντάσσεται ούτε στην αντικειμενική ούτε στην υποκειμενική υπόσταση και συνεπώς δεν μπορεί να επηρεάσει αντίστοιχα ούτε τον άδικο ούτε τον καταλογισυό χαρακτήρα της πράξεως. Έτσι αν δεν πεθάνει ή δεν πάθει βαριά σωματική βλάβη με την έννοια του άρ. 310 ΠΚ κάποιος από εκείνους που συνεπλάκησαν, συμπλοκή με την νομική της έννοια, όπως την θέλει το άρ. 313 ΠΚ δεν υπάρχει. Η τέλεση ελαφρής σωματικής βλάβης δεν είναι αρκετή για να πληρωθεί ο εξωτερικός όρος του αξιοποίνου στο άρ. 313 ΠΚ.Ο θάνατος ή η βαριά σωματική βλάβη πρέπει να είναι κατά ρητή απαίτηση του νόμου συνέπεια της συμπλοκής. Τούτο συμβαίνει όταν ανάμεσα στα δύο στοιχεία υπάρχει αιτιώδης σχέση. Το τελευταίο, η αιτιώδης σχέση λείπει, όπως είναι αυτονόητο στις περιπτέσεις που το βαρύτερο αποτέλεσμα επέρχεται πριν την έναρξη ή μετά τη λήξη της συμπλοκής. Η συμπλοκή πρέπει απαραίτητα να υπάρχει κατά τη στιγμή της επενέργειας της βιαιοπραγίας στο σώμα εκείνου που πέθανε ή τραυματίστηκε βαριά, άσχετα αν ο θάνατος ή η βαριά σωματική βλάβη επήλθε αργότερα. Είναι αδιάφορο εάν τιμωρείται ή όχι η σχετική συμπεριφορά με άλλη διάταξη. Η πλήρωση του εξωτερικού όρου του αξιοποίνου του άρ. 313 ΠΚ έχει ως συνέπεια να τιμωρούνται όλοι όσοι πήραν μέρος στην σχετική συμπλοκή άσχετα αν με δική τους ή ξένη ενέργεια προκλήθηκε ο θάνατος ή η βαριά σωματική βλάβη του θύματος. Τιμωρούνται όλοι, ακόμη και εκείνος που τραυματίστηκε, ενώ ο δράστης που προκάλεσε το θάνατο ή τη βαριά σωματική βλάβη τιμωρείται και για το αποτέλεσμα αυτό.
δ) Συμπερασματική τοποθέτηση με βάση την εννοιολογική αποσαφήνιση της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος της συμπλοκής (άρ. 313 ΠΚ)
Με βάση τα παραπάνω εκτεθέντα και την διεξοδική ανάλυση που προηγήθηκε, οι Α, Β, Γ, Δ, Ε, δεν υπέχουν ποινική ευθύνη για το έγκλημα της συμπλοκής διότι ελλείπει ο εξωτερικός όρος του αξιοποίνου (θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη). Οι Δ, Ε θα κριθούν ως φυσικοί (άμεσοι) αυτουργοί του εγκλήματος της απλής σωματικής βλάβης (άρ. 308§1 ΠΚ) έγκλημα που τελέστηκε κατά συναυτουργία (άρ. 45 ΠΚ). Παρενθετικά τονίζεται ότι το έγκλημα της απλής σωματικής βλάβης διώκεται κατ’ έγκληση (άρ. 315 §1 ΠΚ). Αποκλείεται η απρόκλητη σωματική βλάβη (άρ.308Α ΠΚ) διότι είχε προηγουμένως προηγηθεί λογομαχία που πυροδότησε τη συμπλοκή στοιχείο που πρέπει να ελλείπει για την πραγμάτωση του εγκλήματος αυτού.
Βλέπε πλήρη διεξοδική ανάλυση για το θέμα 1ο τόμο ερμηνεία κατ’ άρθρο ειδικού ποινικού δικαίου, σελ. 249, νομικού-ποινικολόγου-εγκληματολόγου Νικολάου Αθανασίου Δερμενούδη.
Οποιαδήποτε πληροφορία στα τηλ. γραφείου: 25410 77560 – Fax: 25410 67205, κιν.: 6979847227 και στο e–mail: al–kat@xan.forthnet.gr
