Άσκηση άλλου επαγγέλματος από αστυνομικό-Κατάργηση των ειδικών ποινικών αδικημάτων

1. Διαβάζουμε την είδηση: «Βραχιολάκια σε γυναίκα, εν ενεργεία αξιωματικό της αστυνομίας, πέρασαν οι “αδιάφθοροι” της ΕΛ.ΑΣ, μετά από καταγγελία ιδιώτη. Η Αστυνόμος φέρεται να εργαζόταν παράλληλα ως υπεύθυνη σε κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Η αξιωματικός συνελήφθη, οδηγήθηκε στον εισαγγελέα, όπου όμως αφέθηκε ελεύθερη, καθώς η υπερασπιστική της γραμμή ήταν, πως η ίδια δεν εργαζόταν εκεί, αλλά βοηθούσε την ιδιοκτήτρια της επιχείρησης, με την οποία διατηρεί φιλικές σχέσεις». Παρόμοια περίπτωση είχαμε και στο παρελθόν. Εξάλλου θύελλα διαμαρτυριών είχε προκαλέσει στο παρελθόν η σύλληψη αστυνομικού που «δούλευε» στο σουβλατζίδικο του αδελφού του.
2. Ως γνωστόν, οι ποινικές και δικονομικές διατάξεις του Βασιλικού Διατάγματος της 31-12-1957/20-1-1958 (Α΄-11) «Περί κωδικοποιήσεως διατάξεων αφορωσών το Σώμα της Αστυνομίας Πόλεων», διατηρήθηκαν σε ισχύ, αφού προστέθηκαν ως παρ.3 στο άρθρο 40 του ν.1481/1984, με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 10 του ν. 1590/1986 (Α΄-49).
3. Με τις διατάξεις των άρθρων 145, 146 του ως άνω Β.Δ/τος προβλέπεται μια σειρά ειδικών ποινικών αδικημάτων των αστυνομικών. Ειδικότερα αποτελεί ειδικό ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με φυλάκιση δύο μηνών μέχρι τριών ετών και στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων ενός μέχρι πέντε ετών, κάθε αστυνομικός, ο οποίος…. «α) Ασχολείται εις οιονδήποτε εμπόριον, διατηρεί γραφείον και εν γένει μετέρχεται οιονδήποτε επάγγελμα, υπηρεσίαν άλλην, παρά την θέσιν και τα καθήκοντά του ως αστυνομικού υπαλλήλου. β) Αποδεικνύεται ένοχος εκουσίας παραβάσεως ή παραμελήσεως κανόνος ή διαταγής, των οποίων η τήρησις είναι καθήκον αυτού, ως αστυνομικού υπαλλήλου. γ) Επί τη αποχωρήσει του εκ της αστυνομικής υπηρεσίας ήθελεν επιζητήσει ή άνευ συναινέσεως του Αρχηγού (σ.σ. δηλαδή με την συναίνεση μπορεί;) αποδεχθή αμέσως ή εμμέσως οιονδήποτε δώρον ή αμοιβήν χρηματικής αξίας. δ) Μετά την εκ του Σώματος απομάκρυνσίν του δημοσιεύει κατά τρόπον χαρακτηριζόμενον ως αθέμιτον ή απρεπή, πληροφορίαν εμπιστευτικής φύσεως, περιελθούσαν εις γνώσιν του κατά την διάρκειαν της εν τω Αστυνομικώ Σώματι υπηρεσίας. ε) Είτε κατά τον χρόνον της εν τω Σώματι υπηρεσίας του, είτε μετά την εκ τούτω αποχώρησιν, ήθελεν αποδειχθή ένοχος συνεργασίας εν γνώσει μετά κλεπτών ή αγυρτών..στ)…ζ)…η)…θ)…». Μάλιστα η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων, αν δεν την ορίσει το Δικαστήριο, επέρχεται αυτοδικαίως και διαρκεί επί ένα έτος.
4. Εξάλλου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 περ.α) του π.δ.120/2008 «Πειθαρχικό Δίκαιο αστυνομικού προσωπικού», τιμωρείται με την κατώτερη πειθαρχική ποινή του προστίμου «Η κατ΄επάγγελμα άσκηση εμπορίας ή τέχνης ή η άσκηση άλλου επαγγέλματος και η χωρίς άδεια της Υπηρεσίας άσκηση των δραστηριοτήτων που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 5 του π.δ.538/1989».
5. Καταρχήν παρατηρείται ότι οι ανωτέρω ειδικές ποινικές διατάξεις τυγχάνουν αναχρονιστικές, αφού κινούνται στη λογική και την αντίληψη μιας άλλης εποχής και δεν συστοιχούνται με τις θεμελιώδεις διατάξεις του Συντάγματος. Επιπλέον καλύπτονται από τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, τις διατάξεις για την προστασία του απορρήτου και των προσωπικών δεδομένων κ.λ.π. Επίσης είναι πολύ αυστηρές, σε σχέση με τα άλλα ποινικά αδικήματα, αλλά και την κοινωνική απαξία τους. Για το λόγο αυτό οι περισσότερες τυγχάνουν ανενεργείς και ανεφάρμοστες.
6. Σήμερα ένα μεγάλο μέρος των ποινικών κυρώσεων έχει αντικατασταθεί από διοικητικές κυρώσεις, με τις οποίες επιδιώκεται η αποσυμφόρηση των ποινικών δικαστηρίων από μεγάλο αριθμό δικογραφιών και η επιτάχυνση έτσι της ποινικής διαδικασίας. Επιπλέον, για το συγκεκριμένο θέμα της άσκησης άλλου επαγγέλματος από αστυνομικό, παρατηρείται μια αναντιστοιχία μεταξύ των ποινικών και πειθαρχικών κυρώσεων.
7. Κατά συνέπεια επιβάλλεται η κατάργηση των εν λόγω ειδικών ποινικών διατάξεων και ειδικότερα αυτής που αφορά στην άσκηση άλλου επαγγέλματος από αστυνομικό.

Απρίλιος 2016

Με εκτίμηση
Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών.