Ενδοοικογενειακή βία – Απαιτείται παράβολο ή όχι; Αντιμετώπιση και σχηματισμός δικογραφίας

Η Ενδοοικογενειακή βία είναι ένα έγκλημα που τιμωρείται από τις διατάξεις του Ν. 3500/2006 .

Η άσκηση κάθε είδους βίας ή κακοποίησης (ψυχολογικής, σωματικής, σεξουαλικής και συναισθηματικής), διώκεται από το Νόμο.

Αν γνωρίζετε κάποιον που είναι θύμα εκφοβισμού, μην φοβηθείτε να το πείτε σε ένα γονέα, φροντιστή, φίλο, δάσκαλο, αστυνομικό ή κάποιον άλλο που εμπιστεύεστε.

Αν είστε θύμα:

• Καλέστε το 100 σε περίπτωση άμεσης ανάγκης ή επικοινωνήστε με το τοπικό αστυνομικό τμήμα. Επίσης μπορείτε να καλέσετε στην τηλεφωνική γραμμή SOS 15900. Δηλώστε την κακοποίηση και ζητήστε προστασία.
• Έχετε το δικαίωμα να υποβάλετε μήνυση.
• Η Ελληνική Αστυνομία λαμβάνει σοβαρά υπόψη κάθε περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας.
• Εάν πάτε στο νοσοκομείο για εξετάσεις, μη διστάσετε να πείτε την αλήθεια για το τι σας συνέβη.
• Απευθυνθείτε στις ειδικές υπηρεσίες για κακοποιημένες γυναίκες.

Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων λειτουργεί το Συμβουλευτικό Κέντρο της Αθήνας από το 1988. Το κέντρο παρέχει ΔΩΡΕΑΝ ψυχοκοινωνική στήριξη και νoμική συμβουλευτική σε γυναίκες θύματα βίας. Σκοπός των παρεχόμεων υπηρεσιών είναι η ενδυνάμωση των γυναικών και η επανάκτηση της αυτοεκτίμησησς τους ώστε να μπορέσουν να αναλάβουν την ευθύνη της επαγγελματικής, προσωπικής και οικογενειακής τους ζωής και να πάρουν οι ίδιες τις καλύτερες αποφάσεις για το μέλλον τους.

Στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών στήριξης των γυναικών θυμάτων βίας λειτουργεί και η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900, η οποία είναι πανελλαδικής εμβέλειας, 24ωρης λειτουργίας – 365 μέρες το χρόνο. Η τηλεφωνική γραμμή SOS στελεχώνεται από ψυχολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας και υπηρεσίες ενημέρωσης και τηλεφωνικής συμβουλευτικής σε θύματα όλων των μορφών βίας λόγω φύλου.

Γραμμή SOS για γυναίκες θύματα βίας: 15900
e-mail: sos15900@isotita.gr

Συμβουλευτικό Κέντρο Αθήνας:
Νίκης 11, Σύνταγμα
τηλ: 210 – 3317305, 210 – 3317306

Για περισσότερες πληροφορίες μπείτε στη σελίδα: http://www.isotita.gr/index.php/docs/c41

---

• Αν γνωρίζω ότι κάποιο ενήλικο ή ανήλικο άτομο κακοποιείται συστηματικά, πώς μπορώ να βοηθήσω;
• «Ν. 3500/2006 Περί Ενδοοικογενειακής Βίας – Ποινικές συμπεριφορές –Υποχρεώσεις και Ενέργειες αστυνομικών Υπηρεσιών – Παροχή αρωγής στα θύματα»

από το astynomia.gr

Η Συνδικαλιστική Κίνηση Αστυνομικών Υπαλλήλων (Σ.Κ.Α.Υ.) Θεσσαλονίκης λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τα κρούσματα Ενδοοικογενειακής Βίας αυξάνονται συνεχώς, όπως και τα αιτήματα συναδέλφων των που εκτελούν χρέη Αξιωματικού Υπηρεσίας και αντιμετωπίζουν καθημερινά τέτοια περιστατικά,  έχοντας πάντοτε ως γνώμονα τη σωστή και εμπεριστατωμένη ενημέρωση, στα πλαίσια της συνεργασίας με τον έγκριτο νομικό και καθηγητή ποινικού δικαίου, κ. Νικόλαο ΔΕΡΜΕΝΟΥΔΗ, σας παραθέτει μια ανάλυση – ερμηνεία του ορισμού της ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και τις δικονομικές και υπηρεσιακές ενέργειες που θα πρέπει να προβεί ο Ανακριτικός Υπάλληλος.

Προτού όμως προχωρήσουμε στην ανάλυση, σας παραθέτουμε μία πρόσφατη Διαταγή που περιήλθε σε όλες τις υπηρεσίες, σύμφωνα με την οποία ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ κατάθεση παραβόλου για το συγκεκριμένο αδίκημα.

Τέλος, σας υπενθυμίζουμε το πρόσφατο (προ εξαμήνου) περιστατικό ενδοοικογενειακής βία που έλαβε χώρα στην πόλη μας, κατά το οποίο ένας εκ των δύο επιληφθέντων συναδέλφων δέχθηκε πυρά από τον δράστη στην αριστερή ωμοπλάτη (δείτε το εδώ).

διαβάστε και κατεβάστε το Εγχειρίδιο για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας από την κατηγορία ΑΡΧΕΙΑ – ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ της ιστοσελίδας μας

 

 

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ (Ν. 3500/2006)

 

Α. ΑΝΑΛΥΣΗ – ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ

1. Ορισμός της ενδοοικογενειακής βίας

Ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται κάθε είδους σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία που ασκείται σε βάρος του θύματος από τον πρώην ή νυν σύζυγο ή σύντροφο, καθώς και από μέλη της οικογένειάς του.

Κύριες εκφάνσεις της ενδοοικογενειακής βίας αποτελεί η βία μεταξύ συζύγων ή συντρόφων, οι επιθέσεις εφήβων προς τους γονείς, η κακοποίηση και εκμετάλλευση ανηλίκων ή ηλικιωμένων μελών της οικογένειας.

Η βία μέσα στην οικογένεια μπορεί να εμφανίζεται με μορφές όπως είναι η ψυχολογική βία, η οικονομική εκμετάλλευση, η σωματική και η σεξουαλική κακοποίηση. Η ενδοοικογενειακή βία περιλαμβάνει, συνήθως, πέραν της προσβολής της προσωπικότητας του θύματος, μια σειρά αδικημάτων (εξύβριση, παράνομη βία, απειλή, παράνομη κατακράτηση, σωματική βλάβη, υφαίρεση, βιασμό, αιμομιξία, σωματεμπορία), που προβλέπονται και τιμωρούνται από τις διατάξεις του ποινικού μας δικαίου.

Ως κοινωνικό φαινόμενο η ενδοοικογενειακή βία απαντά ανέκαθεν, ως επί το πλείστον σε πατριαρχικές οικογένειες και συνδέεται άρρηκτα με την υποβάθμιση των δικαιωμάτων της γυναίκας και την υπεροχή του άντρα στον κοινωνικό θεσμό της οικογένειας. Ακόμα και σήμερα, που η διακήρυξη της ισότητας των δύο φύλων απηχεί ευρύτατης αποδοχής, δεν έχουν πλήρως εξαλειφθεί φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας.

Από τις πιο συνηθισμένες μορφές ενδοοικογενειακής βίας είναι αυτή που εκδηλώνεται από τον (πρώην ή νυν) σύζυγο ή σύντροφο προς τη σύζυγο ή σύντροφο αντίστοιχα.

 

2. Εννοιολογικός προσδιορισμός της «οικογένειας»

Ορίζοντας ο νομοθέτης ως ενδοοικογενειακή βία την τέλεση αξιόποινων πράξεων κατά της ζωής, της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας μελών της οικογένειας, επιχειρεί να προσδιορίσει εννοιολογικά το θεσμό της οικογένειας, που αποτελείται από συζύγους ή γονείς και συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους.

Στην οικογένεια περιλαμβάνονται, εφόσον συνοικούν, συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού και πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός παραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος της οικογένειας, καθώς και κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί στην οικογένεια.

Οι διατάξεις του νόμου αυτού εφαρμόζονται και στην μόνιμη σύντροφο του άνδρα ή στον μόνιμο σύντροφο της γυναίκας και στα τέκνα, κοινά ή ενός εξ αυτών, εφόσον τα πρόσωπα αυτά συνοικούν, ως και στους τέως συζύγους.

 

3. Οι στόχοι της αστυνομικής παρέμβασης στις υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας

Οι στόχοι είναι οι εξής:

• Η προστασία και η ασφάλεια του θύματος.
• Ο σεβασμός του δικαιώματος αυτοδιάθεσης και των επιλογών του θύματος.
• Η αντιμετώπιση του προβλήματος με βάση τους δικονομικούς κανόνες, εφόσον καταγγέλλονται ή διαπιστώνονται ποινικά αδικήματα.

 

4. Ασφάλεια και προστασία του θύματος

Πρώτιστο καθήκον του Αστυνομικού είναι η ασφάλεια και η προστασία του θύματος. Όταν απειλείται η ζωή, η σωματική ακεραιότητα και η υγεία του θύματος επιβάλλεται άμεση αστυνομική επέμβαση.

α. Εξέταση του θύματος

Για την καλύτερη και ασφαλέστερη διεξαγωγή της εξέτασης του θύματος θα πρέπει:

• Να οδηγείται το θύμα αμέσως σε ιδιαίτερο γραφείο, προκειμένου να προβεί σε καταγγελία ή να εξεταστεί σχετικά με το πρόβλημα.
• Στο χώρο της εξέτασης να μην υπάρχουν θεατές ή ακροατές εκτός των Αστυνομικών που χειρίζονται την υπόθεση, προκειμένου να εκφραστεί ελεύθερα.
• Η εξέταση να πραγματοποιείται – κατά το δυνατόν – από έναν ή δύο Αστυνομικούς του ιδίου φύλου με το θύμα.

β. Αντικειμενικότητα

Ο Αστυνομικός που δέχεται την καταγγελία, οφείλει:

• να ακούει προσεκτικά το θύμα,
• να αποφεύγει να εκφράζει απόψεις, σχόλια και κριτική σχετικά με το κακοποιημένο άτομο.

γ. Εχεμύθεια

Το περιεχόμενο διαλόγων Αστυνομικού και θύματος είναι άκρως εμπιστευτικό. Απαγορεύεται να αποτελέσει αντικείμενο δημοσιοποίησης και δημόσιων συζητήσεων των εμπλεκομένων αστυνομικών με άλλους αστυνομικούς ή με πολίτες.

 

5. Κατευθυντήριες οδηγίες που αφορούν την εξέταση του θύματος

α) Ο ανακριτικός υπάλληλος θα πρέπει να προσεγγίσει σωστά το θύμα.

Ένας τρόπος ενδεδειγμένης προσέγγισης είναι ο ακόλουθος: «Αντιλαμβανόμαστε την κατάστασή σας, θα κάνουμε το ανθρωπίνως δυνατό για να σας βοηθήσουμε, αλλά για να μπορέσουμε να σας βοηθήσουμε, προσπαθήστε να απαντήσετε στις ερωτήσεις μας για να μας διευκολύνετε στο έργο μας».

β) Το θύμα χρειάζεται να αισθανθεί ότι η καταγγελία του γίνεται πιστευτή από τους Αστυνομικούς.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που ο δράστης είναι άτομο υπεράνω υποψίας.

γ) Κατά την εξέταση του θύματος, είναι προτιμότερες οι ανοικτού τύπου ερωτήσεις, όπως:«Τι έγινε όταν επέστρεψε ο σύζυγος στο σπίτι; Με ποιο τρόπο σε κακοποίησε;», αντί του κλειστού τύπου όπως: «Σε κακοποίησε ο σύζυγος;».

δ) Το θύμα πρέπει να καλείται να περιγράψει τα γεγονότα σε μια χρονολογική σειρά, που ξεκινάει πριν το συγκεκριμένο περιστατικό της κακοποίησης όπως: «Τι ώρα επέστρεψες στο σπίτι εκείνο το απόγευμα; Τι έγινε;»

ε) Το θύμα πρέπει να αφήνεται να  καταθέσει μόνο του και ο αστυνομικός να το ακούει προσεκτικά, χωρίς σχόλια. Στην περίπτωση που το θύμα κλαίει ή θέλει χρόνο για να ηρεμήσει, δεν πρέπει να πιέζεται για να μιλήσει.

στ) Οι καταγγελίες που αφορούν κακοποίηση και τραυματισμό, ειδικότερα στο στάδιο της μαρτυρικής κατάθεσης, πρέπει να λαμβάνονται με ευθείες ερωτήσεις: «Πού σε χτύπησε; Πώς σε χτύπησε; Χρησιμοποίησε τις γροθιές του, κάποιο αντικείμενο, μαχαίρι, ράβδο ή όπλο;»

ζ) Το θύμα δεν πρέπει να αισθανθεί ότι ενοχοποιείται.

Δεν πρέπει ποτέ να δεχθεί μία ερώτηση του τύπου «τι έκανες και σε χτύπησε;»

Το θύμα της ενδοοικογενειακής βίας δεν είναι ένοχο και σε καμία περίπτωση δεν ευθύνεται για τα κίνητρα και τις προθέσεις του δράστη.

η) Δεν θα πρέπει να γίνονται ερωτήσεις ή τοποθετήσεις που θυματοποιούν και ενοχοποιούν συνήθως το θύμα. Τέτοιους είδους ερωτήσεις ή τοποθετήσεις μπορεί να είναι οι ακόλουθες:

• «Γιατί μένεις μαζί του;»,
• «Για να κάθεσαι πάει να πει ότι σου αρέσει»,
• «Τι του έκανες και σε χτύπησε»,

θ. Μία δήλωση – επιβεβαίωση προς το θύμα ότι δεν ευθύνεται αυτό για την κακοποίηση που υπέστη, καθώς και ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να ασκεί οποιαδήποτε μορφή βίας σε βάρος του μπορεί να συμβάλλουν στο να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια και να προχωρήσει σε καταγγελία.

ι. Δεν πρέπει ποτέ το θύμα να ερωτάται για το συμβάν παρουσία του φερόμενου ως δράστη. Ο φόβος που νιώθει το εμποδίζει να καταθέσει. Είναι αναγκαίο το θύμα να νιώσει ασφάλεια και ότι προστατεύεται από την Αστυνομία για να καταθέσει με πληρότητα τη βία που έχει υποστεί.

κ. Η έρευνα να μην επικεντρώνεται μόνο στην πρόκληση σωματικής βίας, αλλά και στις άλλες μορφές κακοποίησης, όπως απειλές, σεξουαλική επίθεση, καταστροφές αντικειμένων.

 

6. Ενδοοικογενειακή βία με δράστη αστυνομικό υπάλληλο – ενέργειες ανακριτικού υπαλλήλου

Ο ανακριτικός υπάλληλος δεν πρέπει να έχει την άποψη ότι το θύμα υπερβάλλει επειδή ο συνάδελφός του είναι υπεράνω υποψίας ή ότι η βία που ασκήθηκε είναι δικαιολογημένη ή τουλάχιστον ανεκτή λόγω κακής συμπεριφοράς του θύματος.

Αντίθετα, ο ανακριτικός υπάλληλος που θα χειριστεί την υπόθεση πρέπει να εξετάσει διεξοδικά την καταγγελία και ιδιαίτερα αν η βία που ασκεί ο δράστης αστυνομικός συνδυάζεται με απειλή ή χρήση του οπλισμού που κατέχει, προκειμένου να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία του θύματος (ενέργεια αφαίρεσης οπλισμού.

Η αυστηρή τήρηση των κανόνων της αστυνομικής δεοντολογίας και η περαιτέρω αναφορά του συμβάντος, προκειμένου να εξεταστεί η βίαια συμπεριφορά του δράστη – αστυνομικού, θα δημιουργήσει τη σχέση εμπιστοσύνης που είναι αναγκαία για να νιώσει το θύμα ασφαλές.

Κάθε άλλη μεταχείριση αποβαίνει σε βάρος του θύματος.

 

7. Η ποινική δίωξη των εγκλημάτων της ενδοοικογενειακής βίας κινείται αυτεπαγγέλτως (αρ. 17 Ν. 3500/2006).

 

8.    Προεκτάσεις Αστικού Δικαίου

Ο νομοθέτης προβαίνει στο άρθρο 2 του Ν. 3500/2006 στη ρητή απαγόρευση της άσκησης οποιασδήποτε μορφής βίας μεταξύ των μελών της οικογένειας. Η ενδοοικογενειακή βία λειτουργεί επίσης ως τεκμήριο ισχυρού κλονισμού του γάμου, γεγονός που αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση διαζυγίου. Αναφορικά με την ηθική βλάβη, το άρθρο 5 του ίδιου νόμου αναφέρει ότι η κατά το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα χρηματική ικανοποίηση, λόγω ηθικής βλάβης του παθόντος για μία από τις πράξεις του παρόντος νόμου, δεν μπορεί να είναι κατώτερη των χιλίων (1.000) ευρώ, εκτός αν ο ίδιος ο παθών ζήτησε μικρότερο ποσό.

 

Β. ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

1. Διενέργεια αστυνομικής έκτακτης αυτεπάγγελτης προανάκρισης (αρ. 243 § 2 ΚΠΔ) – υποχρεωτική διενέργεια προανάκρισης η οποία αποτελεί υπηρεσιακό καθήκον του κάθε ανακριτικού υπαλλήλου (αρ. 17 § 2 Ν. 3500/2006)

2. Έκθεση εξέτασης του φερόμενου θύματος χωρίς όρκο – αρ. 19 Ν. 3500/2006

3. Εκθέσεις εξέτασης των μελών της οικογένειας του εξεταζόμενου χωρίς όρκο

4. Παραγγελία για ιατροδικαστική εξέταση προς ιατρό πραγματογνώμονα (αρ. 183 ΚΠΔ)

5. Έκθεση εξέτασης του φερόμενου ως παθόντος από ιατρό πραγματογνώμονα

6. Έκθεση σύλληψης του φερόμενου ως δράστη

7. Έκθεση κατάσχεσης όπλων ή ράβδων που έχουν χρησιμοποιηθεί σε βάρος του φερόμενου ως θύματος

8. Έκθεση εξέτασης του φερόμενου ως δράστη

9. Υποβλητική αναφορά όπου μαζί με την σχηματισθείσα δικογραφία προσάγεται ο κατηγορούμενος εντός 24ώρου στον αρμόδιο εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή αν η σύλληψη έγινε εκτός της έδρας του εισαγγελέα, εντός του απολύτως αναγκαίου χρόνου για την μεταφορά του για να ασκηθεί η ποινική δίωξη (αρ. 27 § 1 ΚΠΔ σε συνδυασμό με αρ. 43 § 1 ΚΠΔ και αρ. 279 § 1 ΚΠΔ

Ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία.

 

Γ. ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

1. Σηματική αναφορά με βάση την ΚΔ 1/2010 μέσω POL σε ιεραρχικώς προϊστάμενη υπηρεσία

2. Εγγραφή στο βιβλίο Αδικημάτων και Συμβάντων (ΒΑΣ) μέσω POL

3. Σύνταξη δελτίου φερομένου ως δράστη εγκληματικής ενέργειας με δακτυλοσκοπικό δελτίο

4. Ενημέρωση του φερόμενου ως θύματος ότι δικαιούται ηθική συμπαράσταση και εφόσον ζητηθεί από το θύμα να πληροφορηθούν για την υπόθεση οι κοινωνικοί φορείς του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και ΟΤΑ

5. Μέριμνα για μεταφορά του φερόμενου ως θύματος σε νοσοκομείο ή σε κέντρο υγείας εφόσον υπάρχει ανάγκη ιατροφαρμακευτικής φροντίδας

 

ΠΡΟΣΟΧΗ:

1. Δεν απαιτείται κατάθεση παραβόλου υπέρ του Δημοσίου 100 ευρώ για το έγκλημα της ενδοοικογενειακής βίας από τον φερόμενο ως θύμα (αρ. 46 § 2 ΚΠΔ). Αν όμως με μήνυση έγκληση καταγγέλλεται και άλλο έγκλημα εκτός αυτής γίνεται δεκτό ότι απαιτείται η κατάθεση παραβόλου. Τυχόν παράλειψη του εγκαλούντος θα επιφέρει το απαράδεκτο όχι όλης της εγκλήσεως αλλά μόνο για εκείνα τα εγκλήματα για τα οποία η κατάθεση παραβόλου είναι υποχρεωτική.
2. Ο φερόμενος ως θύμα ενδοοικογενειακής βίας, έχει το δικαίωμα να ζητήσει τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων για προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης εξαιτίας του συγκεκριμένου περιστατικού. Σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας μπορεί – με τη διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων – μετά από αίτηση του παθόντος να διατάσσεται από το δικαστήριο, ιδίως η απομάκρυνση του καθ’ ου δράστη από την οικογενειακή κατοικία, η μετοίκησή του, η απαγόρευση να προσεγγίζει τους χώρους κατοικίας ή και εργασίας του αιτούντος, κατοικίες στενών συγγενών του, τα εκπαιδευτήρια των παιδιών και ξενώνες φιλοξενίας (αρ. 22 Ν. 3500/2006).

 

Πληροφορίες – Επικοινωνία:

ΔΕΡΜΕΝΟΥΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΝΟΜΙΚΟΣ – ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΟΣ – ΠΟΙΝΙΚΟΛΟΓΟΣ

Τηλ. 25410 77560 – Fax: 25410 67205 – κιν.: 6979847227

e-mail:xartikaipontiki@gmail.com

 

διαβάστε και κατεβάστε το Εγχειρίδιο για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας

διαβάστε και κατεβάστε το νόμο 3500/2006 «Αντιμετώπιση της ενδοοικογειακής βίας και άλλες διατάξεις»

κάντε like στη σελίδα μας στο facebook, ακολουθήστε μας στο twitter

δείτε το κανάλι μας στο youtube και τις φωτογραφίες μας στο instagram